Wiesz już, jak powstaje głos, znasz wszystkie narządy anatomiczne, dzięki którym możemy wymawiać głoski. Czas przyjrzeć się klasyfikacji, czyli podziałowi spółgłosek. Można je podzielić na kilka sposobów:
1. Ze względu na udział wiązadeł głosowych wyróżniamy:
a) głoski dźwięczne: b, b', d, g, g', ź, ż, dz, dź, dż, w, w';
b) głoski bezdźwięczne: p, p', t, k, k', s, ś, c, ć, cz, sz, f, f'.
Praktyczna rada jak rozpoznać głoski dźwięczne i bezdźwięczne: Otóż jeżeli wiązadła głosowe są w stanie spoczynku i powietrze przepływa swobodnie, nie powodując dźwięku, wtedy wymawiamy głoski bezdźwięczne. Jeżeli wiązadła są napięte i drgają, wtedy realizujemy głoski dźwięczne. Możemy to sprawdzić, jeżeli przyłożymy palce do krtani. Spróbuj - powiedz najpierw "g" potem "k". Czy wyczuwasz ruch wiązadeł?
2. Ze względu na ruch podniebienia miękkiego wyróżniamy:
a) głoski nosowe: m, m, m', ń (wymawiaj mi, ni): tylko te dwie spółgłoski ich miękkie odpowiedniki są nosowe!
b) głoski ustne: wszystkie pozostałe.
Podczas wymawiania głosek ustnych podniebienie miękkie jest uniesione i przylega do tylnej ścianki jamy gardłowej. Dostęp do jamy nosowej jest zamknięty, a powietrze przepływa tylko przez jamę ustną. Gdy podniebienie miękkie jest opuszczone, powietrze ma dostęp do jamy nosowej i przepływa częściowo przez jamę ustną, a częściowo przez jamę nosową.
3. Ze względu na ruch środkowej części języka wyróżniamy:
a) głoski twarde: t, d, m, s, z i pozostałe;
b) głoski miękkie: ć, ś, ź, dź, m', ń i pozostałe.
4. Ze względu na stopień zbliżenia narządów mowy wyróżniamy:
a) głoski zwarte: p, p', b, b', t, d, k, k', g, g' - nie możemy długo ich wymawiać;
b) głoski szczelinowe: w, w', f, f', z , s, ż, sz, ź, ś, ch, ch' - możemy wymawiać je tak długo, jak długo starczy Ci powietrza;
c) głoski zwarto-szczelinowe: c, dz, cz, dż, ć, dź - powstają poprzez zwarcie narządów, które tworzą szczelinę. Szczelina może powstawać między przodem języka a dziąsłami (cz), albo między przodem języka a zębami (c), albo między środkiem języka a dziąsłami (dź);
d) osobną grupę tworzą głoski spółotwarte: podczas ich wymawiania w tym samym czasie w jednym miejscu następuje zwarcie a w drugim otwarcie narządów mowy, należą do nich głoski: m, m', n, ń, r, l, l', ł.
5. Ze względu na miejsce artykulacji, tzn. miejsce, w którym powstaje głoska, wyróżniamy:
a) głoski wargowe: p, b, p', b', m, m'; wargowo-zębowe: w, f, w', f';
b) głoski przedniojęzykowe: t, d, s, z, c, dz, cz, sz, ż, d, dż, r, n, l, ł;
c) głoski środkowojęzykowe: ś, ź, ć, dź, ń, g', k', ch';
d) tylnojęzykowe: k, g, ch.
Głoski przedniojęzykowe dodatkowo możemy podzielić na: głoski przedniojęzykowe-zębowe: ł, n, d, t, z, s, dz, c i przedniojęzykowe-dziąsłowe: l, l', r, ż, sz, dż, cz.
Korek
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz